چکیده

درک تأثیر افزایش درجه حرارت رشد و دی­اکسید کربن (CO₂) بر کیفیت بذر از لحاظ ترکیب بذر، ظهور و قدرت اولیه گیاهچه در اقلیم حاضر و آینده مهم است. هدف از این تحقیق تعیین اثرات توأم افزایش درجه حرارت و CO₂ در طول تشکیل دانه گیاهان مادری (منشأ) بر روی ترکیب بذر، ظهور و قدرت اولیه گیاهچه لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris) بود. رقم کشت شده مونتکالم (Montcalm) بود که در دو دمای سینوسی: ۱- حداکثر روزانه (۲۸)- حداقل شبانه (۱۸) درجه­سانتی­گراد و ۲- حداکثر روزانه (۳۴)- حداقل شبانه (۲۴) درجه­سانتی­گراد و در دو محدوده غلظت CO₂: 1- غلظت محیط (۳۵۰ ﻣﻴﻜﺮﻭﻣﻮﻝ ﺑﺮ ﻣﻮﻝ) و ۲- غلظت افزایش یافته (۷۰۰ ﻣﻴﻜﺮﻭﻣﻮﻝ ﺑﺮ ﻣﻮﻝ) از زمان سبز شدن تا بلوغ، رشد داده شد. اندازه بذر و ترکیب بذر در زمان بلوغ و درصد ظهور و قدرت اولیه گیاهچه (سرعت توسعه) و تولید ماده خشک گیاهچه اندازه­گیری شد. افزایش CO₂ بر ترکیب بذر، ظهور و قدرت گیاهچه­ی بذور تولید شده در هر دو دمای ۱۸-۲۸ و ۲۴-۳۴ درجه­سانتی­گراد تأثیر نگذاشت. اندازه­ بذر تولید شده در دمای ۲۴-۳۴ درجه­سانتی­گراد کوچکتر و غلظت گلوکز آن کمتر بود، اما غلظت ساکارز و رافینوز در مقایسه با دمای ۱۸-۲۸ درجه­سانتی­گراد به طور قابل­توجهی افزایش یافته بود. افزایش درجه حرارت­های رشد در طول تولید بذر، درصد ظهور و قدرت گیاهچه بذرها و تولید ماده خشک بذر تولیدی را در هر دو غلظت CO₂ (غلظت CO₂ محیط و غلظت افزایش یافته CO₂) کاهش داده است.